Piecza zastępcza nad dzieckiem jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia opieki i wychowania przez rodziców, którym w drodze postępowania sądowego władza rodzicielska została zawieszona lub ograniczona, bądź zostali jej pozbawieni. Piecza zastępcza jest sprawowana w formie:
rodzinnej
instytucjonalnej.
Instytucjonalna piecza zastępcza sprawowana jest w formie:
placówki opiekuńczo-wychowawczej,
regionalnej placówki opiekuńczo-wychowawczej,
interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.
Placówkę opiekuńczo-wychowawczą prowadzi powiat lub podmiot, któremu powiat zlecił realizację tego działania. Nadzór nad działalnością placówek opiekuńczo-wychowawczych sprawuje wojewoda, który może przeprowadzać kontrolę w nadzorowanych placówkach.
Placówka opiekuńczo-wychowawcza zgodnie z wymogami ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, prowadzona jest jako placówka typu:
socjalizacyjnego,
interwencyjnego,
specjalistyczno-terapeutycznego,
rodzinnego.
Placówka opiekuńczo-wychowawcza może łączyć zadania placówki socjalizacyjnej, interwencyjnej i specjalistyczno-terapeutycznej. Powstaje z dniem uzyskania zezwolenia wojewody ze względu na miejsce prowadzenia tej placówki.
W budynku może się mieścić tylko jedna placówka opiekuńczo-wychowawcza, chyba że zapewni się odrębność lokali. Wojewoda wydaje zezwolenie na wniosek jeśli podmiot występujący o zezwolenie spełni wymienione w ustawie warunki.